Chính phủ Việt Nam đưa ra nhiều ưu đãi kinh doanh liên quan đến đầu tư và không ngừng cải thiện thông qua cả cải cách và nâng cấp các ưu đãi để duy trì sức hấp dẫn cao của đất nước đối với các nhà đầu tư nước ngoài. 

Luật Đầu tư của Việt Nam quy định cụ thể 3 hình thức ưu đãi dành cho doanh nghiệp hoạt động trong nước tại Khoản 1, Điều 15.1:

Thuế thu nhập doanh nghiệp	Áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn trong một thời gian nhất định hoặc trong suốt thời gian thực hiện dự án;
Thuế nhập khẩu / Thuế	Miễn, giảm thuế nhập khẩu, thuế đối với hàng hóa nhập khẩu làm tài sản cố định đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện sử dụng cho dự án;
Tiền thuê đất và thuế	Miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất.

Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT)

Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là một trong những đặc điểm hấp dẫn nhất của bối cảnh kinh doanh tại Việt Nam và có xu hướng là một trong những ưu đãi đầu tư quan trọng nhất đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT) được cấp cho cả nhà đầu tư nước ngoài và trong nước, nhằm thúc đẩy đầu tư vào các ngành hoặc lĩnh vực phù hợp với chiến lược phát triển quốc gia. 

Các ưu đãi thuế chính hiện có ở Việt Nam được tóm tắt trong phần này.

Các loại dự án đủ điều kiện và bản chất của các ưu đãi được áp dụng được quy định cụ thể trong Luật Đầu tư của Việt Nam và các nghị định, thông tư ban hành kèm theo. 

Có hai ưu đãi thuế TNDN chính tại Việt Nam: Thuế suất ưu đãi, tức là mức thuế suất giảm; Kỳ nghỉ thuế, tức là miễn thuế. Các loại tương ứng khi được cấp, thường có thể áp dụng trong một khoảng thời gian giới hạn hoặc trong một số trường hợp là trong suốt thời gian của dự án. 

Dưới đây là tổng quan về các mức thuế suất thường được áp dụng, dựa trên vị trí, ngành, khu vực đầu tư và các yếu tố khác.

Thuế suất ưu đãi

 Các mức giá ưu đãi khác nhau bao gồm:

• 10 phần trăm trong suốt thời gian tồn tại của toàn bộ dự án;
• 10 phần trăm trong 15 năm kể từ năm đầu tiên có thu nhập;
• 15 phần trăm trong suốt thời gian tồn tại của toàn bộ dự án;
• 17 phần trăm trong suốt thời gian tồn tại của toàn bộ dự án;
• 17 phần trăm trong 10 năm kể từ năm đầu tiên có thu nhập.

Tỷ lệ miễn thuế

Miễn thuế bao gồm:

• Miễn thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo;
• Miễn thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 5 năm tiếp theo;
• Miễn thuế 2 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo.  

Ưu đãi trong khu kinh tế

Việt Nam đã khuyến khích  thành lập các khu kinh tế  trên khắp cả nước. Các khu này cung cấp khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và mạng lưới nhà cung cấp. Các nhà đầu tư nước ngoài tại các khu này cũng được hưởng lợi từ các ưu đãi thuế do chính phủ Việt Nam mở rộng.

Hầu hết các khu kinh tế sẽ đủ điều kiện cho nhà đầu tư được hưởng ưu đãi miễn thuế. Trong một số trường hợp hạn chế, khi khu vực này nằm trong khu vực bất lợi, mức thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi cũng sẽ được áp dụng. Các nhà đầu tư nước ngoài phải thiết lập hoạt động của mình bên trong một khu vực cung cấp ưu đãi để đủ điều kiện được hưởng chế độ ưu đãi hoặc miễn thuế.

Ưu đãi đầu tư vào khu kinh tế tại Việt Nam
Khu kinh tế	Khu kinh tế ở vùng đặc biệt khó khăn
Miễn thuế từ 2 đến 4 năm***4 đến 9 năm giảm 50 phần trăm thuế TNDN phải nộp	10 phần trăm CIT trong suốt thời gian của dự án 4 năm miễn thuế**9 năm giảm 50 phần trăm thuế TNDN phải nộp
* Tỷ lệ được xác định theo từng trường hợp cụ thể** Từ năm đầu tiên có lợi nhuận

Các khu kinh tế của Việt Nam là điểm vào chung cho nhiều công ty. Các công ty cần lao động chuyên môn, dễ dàng tiếp cận cảng và điều kiện kinh doanh tốt nên cân nhắc kỹ lưỡng việc thành lập hoạt động của mình trong một trong các khu công nghiệp của Việt Nam.

Ưu đãi cho các địa điểm khó khăn

Chính phủ Việt Nam cung cấp các ưu đãi dựa trên vị trí cho các khu vực dựa trên mức độ phát triển và đầu tư. Chính phủ cung cấp các ưu đãi này như một phương tiện để thu hút vốn và cải thiện phát triển ở các khu vực này. Các khu vực mà chính phủ lựa chọn để hưởng ưu đãi luôn nằm gần biên giới Việt Nam với Trung Quốc và Lào cũng như khu vực Nam Mê Kông.

Việt Nam cung cấp hai mức ưu đãi cho các dự án đầu tư tùy thuộc vào mức độ phát triển và nhu cầu trong khu vực. Các nhà đầu tư nước ngoài hiện có thể lựa chọn giữa các địa điểm “bất lợi” và những địa điểm “cực kỳ bất lợi”. Đầu tư ở cả hai địa điểm đều được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như miễn thuế với mức ưu đãi liên quan trực tiếp đến mức độ bất lợi trong các khu vực này.

Ưu đãi đầu tư vào vị trí bất lợi tại Việt Nam
Khu vực bất lợi	Khu vực cực kỳ khó khăn
17% CIT trong 10 năm*2 năm miễn thuế TNDN**4 năm giảm 50 phần trăm thuế TNDN phải nộp	10 phần trăm CIT trong suốt thời gian của dự án 4 năm miễn thuế**9 năm giảm 50 phần trăm thuế TNDN phải nộp
Các công ty hoạt động trong các khu vực khó khăn được đánh thuế 17 phần trăm trong 10 năm tạo ra doanh thu. Giai đoạn này cũng bao gồm kỳ nghỉ thuế trong hai năm đầu tiên, sau đó là giảm 50 phần trăm trong bốn năm tiếp theo; Các công ty hoạt động trong các khu công nghiệp được hưởng kỳ nghỉ thuế trong hai năm, sau đó là giảm 50 phần trăm thuế doanh nghiệp trong bốn năm tiếp theo.	Các công ty hoạt động ở những khu vực cực kỳ khó khăn, các khu kinh tế đặc biệt (SEZ) hoặc các khu công nghệ cao (HTZ) được đánh thuế 10 phần trăm trong 15 năm đầu tiên tạo ra doanh thu. Giai đoạn này cũng bao gồm một kỳ nghỉ thuế trong bốn năm đầu tiên tiếp theo là giảm 50 phần trăm trong chín năm tiếp theo;
* Từ năm đầu tiên có thu nhập ** Từ năm đầu tiên có lợi nhuận Lưu ý: Các dự án đầu tư vào khu kinh tế có thể được hưởng chế độ ưu đãi khác nhau.

Các nhà đầu tư phải có nguồn thu nhập từ khoản đầu tư vào một khu vực hiện được phân loại là bất lợi hoặc cực kỳ bất lợi để được hưởng các ưu đãi. Nghị định 118/2015/NĐ-CP của Chính phủ cung cấp hướng dẫn mới nhất về nơi áp dụng các ưu đãi trên toàn quốc và nên được các bên quan tâm tham khảo kỹ lưỡng. Các công ty tham gia vào hoạt động sản xuất có giá trị gia tăng thấp thường là những công ty có vị thế tốt nhất để tận dụng những thách thức ở các khu vực này. Những công ty làm như vậy sẽ giữ được lợi thế đi đầu mạnh mẽ khi Việt Nam tiếp tục phát triển nhanh chóng.

Ưu đãi thuế theo ngành nghề tại Việt Nam

Các ưu đãi cho ngành được ưu tiên

Một số lĩnh vực nhất định tại Việt Nam được khuyến khích đầu tư, bao gồm các ngành mà chính phủ có kế hoạch khuyến khích, ưu tiên hoặc có lợi cho xã hội, được tóm tắt như sau:

Tóm tắt các ngành nghề kinh doanh và dự án ưu tiên được hưởng ưu đãi đầu tư tại Việt Nam
Lớp học:	Công nghệ cao	Quy mô lớn	Tầm quan trọng xã hội
Sự miêu tả:	Các dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực sau:Công nghệ thông tinCông nghệ sinh họcCông nghệ vật liệu mớiCông nghệ tự động hóaSản phẩm hỗ trợ công nghệ caoNghiên cứu khoa học và phát triểnSản xuất phần mềm	Dự án sản xuất có quy mô vốn đầu tư tối thiểu 6.000 tỷ đồng và đáp ứng một trong các điều kiện sau đây: Doanh thu hàng năm đạt 10.000 tỷ đồng vào năm hoạt động thứ tư Việc làm của ít nhất 3.000 công nhân Dự án sản xuất** có quy mô vốn đầu tư tối thiểu 12.000 tỷ đồng và sử dụng công nghệ nhất định.	Các dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực sau:Giáo dụcĐào tạo nghềChăm sóc sức khỏeVăn hoáThể thaoMôi trường
Các ưu đãi:	Thuế thu nhập doanh nghiệp 10 phần trăm trong 15 năm*Miễn thuế TNDN trong 4 năm**Giảm 50% thuế TNDN phải nộp trong 9 năm	Thuế thu nhập doanh nghiệp 10 phần trăm trong 15 năm*Miễn thuế TNDN trong 4 năm**Giảm 50% thuế TNDN phải nộp trong 9 năm	10 phần trăm cho toàn bộ vòng đời của dự án4 năm miễn thuế TNDN**5 năm giảm 50 phần trăm thuế TNDN phải nộp
* Từ năm đầu tiên có thu nhập từ hoạt động kinh doanh**từ năm đầu tiên có lãi Lưu ý: Các dự án đầu tư vào khu kinh tế có thể được hưởng chế độ ưu đãi khác nhau.

Các ưu đãi của chính phủ dành cho khu vực

Ưu đãi thuế áp dụng đối với các dự án đầu tư vào các ngành, lĩnh vực cụ thể có điều kiện kinh tế – xã hội khác nhau, các dự án đầu tư vào khu công nghệ cao, khu kinh tế nhằm khuyến khích phát triển kinh tế, công nghệ, giáo dục của các khu vực này. Các ưu đãi thuế như sau:

Danh mục các ưu đãi cho các ngành được Chính phủ Việt Nam khuyến khích
Các loại dự án đầu tư áp dụng:	Mức thuế CIT ưu đãi   và các miễn trừ bổ sung:
Thu nhập của doanh nghiệp từ việc thực hiện dự án đầu tư mới tại địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn; Thu nhập của doanh nghiệp từ việc thực hiện dự án đầu tư mới, bao gồm sản xuất thép cao cấp; sản phẩm tiết kiệm năng lượng; máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, thiết bị tưới tiêu; sản xuất và tinh chế thức ăn chăn nuôi, gia cầm và thủy sản; và phát triển các ngành nghề truyền thống.	Tỷ lệ thuế 17%áp dụng trong 10 năm.Thêm vào đó: Miễn thuế TNDN lên đến 2 năm và 50% Giảm thuế CIT trong tối đa 4 năm tiếp theo
Doanh nghiệp mới thành lập tại địa bàn có tên trong danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, khu kinh tế, khu công nghệ cao do Chính phủ ban hành;Các công ty mới thành lập đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất phần mềm, tham gia nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ hoặc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng;Thu nhập của doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao;Thu nhập của doanh nghiệp từ việc thực hiện dự án đầu tư mới vào các lĩnh vực sản xuất (trừ dự án bao gồm cả mặt hàng chịu thuế thực hiện, dự án khai khoáng). Dự án phải đáp ứng một trong các tiêu chí sau:Vốn đầu tư tối thiểu 6.000 tỷ đồng (258.000 đô la Mỹ), thực hiện giải ngân trong thời hạn 03 năm kể từ ngày được cấp phép đầu tư lần đầu và có tổng doanh thu hằng năm tối thiểu 10.000 tỷ đồng (430.275 đô la Mỹ) trong thời hạn 03 năm kể từ năm có doanh thu;Vốn đầu tư tối thiểu 6.000 tỷ đồng, thực hiện giải ngân trong vòng 3 năm kể từ ngày được cấp phép đầu tư lần đầu và sử dụng trên 3.000 lao động trong vòng 3 năm kể từ năm có doanh thu.	Mức thuế suất 10% áp dụng trong 15 năm. Thêm vào đó:Miễn thuế TNDN lên đến 4 năm và 50% Giảm thuế CIT trong tối đa 9 năm tiếp theo
Thu nhập của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường	Miễn thuế TNDN lên đến 4 năm và 50% Giảm thuế CIT trong tối đa 9 năm tiếp theo
Thu nhập của doanh nghiệp từ việc thực hiện dự án đầu tư nhà ở xã hội để bán, cho thuê, mua cho các đối tượng;Thu nhập của cơ quan báo chí từ báo in, bao gồm cả quảng cáo trên báo in theo quy định của Luật Báo chí; thu nhập của cơ quan xuất bản từ hoạt động xuất bảnThu nhập của doanh nghiệp từ trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng, nông, lâm, thủy sản ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn; sản xuất, nhân, lai tạo giống cây trồng, vật nuôi, làm, khai thác, tinh chế muối, trừ sản xuất muối của hợp tác xã; đầu tư bảo quản nông sản sau thu hoạch, thủy sản, thực phẩm;Thu nhập của hợp tác xã từ hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp ngoài địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn hoặc địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, trừ thu nhập của hợp tác xã được miễn thuế TNDN theo quy định tại Nghị định 218/2013/NĐ-CP.	Tỷ lệ thuế 10%

 Thuế suất thuế TNDN ưu đãi nêu trên được áp dụng từ năm đầu tiên doanh nghiệp có doanh thu. Các ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN bổ sung được áp dụng từ năm đầu tiên doanh nghiệp có thu nhập chịu thuế.Bạn có biết không?Trường hợp doanh nghiệp không có thu nhập chịu thuế trong 3 năm đầu kể từ năm đầu tiên có doanh thu thì áp dụng miễn, giảm thuế từ năm thứ tư.

Ngoài các ưu đãi về thuế, có thể áp dụng giảm thuế cho các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động sản xuất, xây dựng và vận tải, nơi sử dụng nhiều nhân viên nữ hoặc nhân viên là người dân tộc thiểu số.

Ưu đãi cho ngành công nghiệp hỗ trợ: Nghị định 57 (2021)

“Các ngành công nghiệp hỗ trợ” của Việt Nam đang ngày càng phát triển và đóng vai trò thiết yếu trong việc Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng và giá trị toàn cầu, và sự phát triển của các ngành liên quan giúp nền kinh tế quốc gia tăng trưởng theo hướng bền vững hơn, giúp tránh bẫy thu nhập trung bình, thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng với hiệu ứng lan tỏa công nghệ tích cực. Vì những lý do này, việc xây dựng ngành “Công nghiệp hỗ trợ” là lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ Việt Nam, khi nước này tìm cách củng cố trung tâm sản xuất chi phí thấp và phát triển cơ sở sản xuất công nghệ cao.

Nghị định 57 là văn bản mới nhất phù hợp với tầm nhìn này. Nghị định có hiệu lực từ ngày 4 tháng 6 năm 2021, tiếp nối  Nghị quyết 115 , nhằm thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ giai đoạn 2020-2030. Nghị định này cũng cung cấp hỗ trợ tài chính và cứu trợ cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Tóm lại, Nghị định số 57/2021/NĐ-CP  (Nghị định 57) cho phép các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển trước năm 2015. Các ưu đãi về thuế TNDN đã được nêu chi tiết tại  Thông tư 21/2016/TT-BTC  và bao gồm các ngành như 

• Dệt may ; 
• Giày dép;
• Điện tử ;  
• Ô tô; 
• Kỹ thuật máy móc; và, 
• Các ngành công nghiệp công nghệ cao trong những điều kiện nhất định.

Các doanh nghiệp đủ điều kiện có thể được miễn thuế TNDN trong bốn năm, giảm 50% thuế TNDN trong chín năm và mức thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm đầu tiên đối với thu nhập từ dự án, cộng với kỳ nghỉ thuế trong 4 năm, sau đó là mức thuế suất thuế TNDN giảm 50% trong 9 năm tiếp theo. Ưu đãi này có hiệu lực hồi tố, nghĩa là doanh nghiệp có thể yêu cầu hoàn lại số thuế bổ sung đã nộp với yêu cầu gửi đến cơ quan thuế bao gồm khoản đầu tư của mình trước năm 2015. Ngoài ra, các dự án sản xuất đang hoặc đã yêu cầu ưu đãi thuế TNDN theo các chương trình ưu đãi khác có thể yêu cầu hoàn thuế TNDN theo Nghị định 57 cho thời gian còn lại.

Ưu đãi về thuế hải quan và tiền thuê đất (không dựa trên thuế) 

Miễn thuế hải quan

Doanh nghiệp cũng có thể được miễn thuế nhập khẩu nếu đáp ứng một trong các tiêu chí sau:

• Hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định cho một số dự án theo quy định của pháp luật;
• Hàng hóa nhập khẩu để thực hiện hợp đồng gia công xuất khẩu với bên nước ngoài;

• Nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất sản phẩm phần mềm, trong nước chưa sản xuất được;
• Hàng hóa nhập khẩu để sử dụng cho mục đích nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, trong nước không sản xuất được.

Ưu đãi tiền thuê đất

Tùy theo điều kiện cụ thể, một số dự án đầu tư cũng được miễn tiền thuê đất:

Ưu đãi thuê đất tại Việt Nam
Các loại hình đầu tư áp dụng:	Miễn trừ:
Dự án thuộc danh mục ngành, nghề đặc biệt khuyến khích đầu tư đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;	Miễn trừ cho toàn bộ thời gian hoạt động
Dự án thuộc danh mục ngành, nghề đặc biệt khuyến khích đầu tư đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn hoặc dự án thuộc danh mục ngành, nghề khuyến khích đầu tư đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn	15 năm miễn trừ
Dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn; dự án thuộc danh mục ngành, nghề đặc biệt khuyến khích đầu tư; dự án thuộc danh mục ngành, nghề khuyến khích đầu tư đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn	11 năm miễn trừ
Dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn;	7 năm miễn trừ
Dự án thuộc danh mục lĩnh vực khuyến khích đầu tư; di dời sản xuất, kinh doanh theo quy hoạch đô thị hoặc do ô nhiễm môi trường.	3 năm miễn trừ

Khuyến khích đặc biệt

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành  Quyết định  29/2021/QĐ-TTg   quy định mức, thời hạn, điều kiện áp dụng ưu đãi đặc biệt đối với dự án đầu tư trên cơ sở đáp ứng các tiêu chí theo quy định của pháp luật về vốn đầu tư, công nghệ cao, chuyển giao công nghệ, giá trị gia tăng, tham gia chuỗi giá trị của doanh nghiệp Việt Nam.

Quy định mới này được kỳ vọng sẽ khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài có vốn đầu tư lớn, công nghệ cao cam kết đầu tư lâu dài tại Việt Nam, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ và tăng cường hiệu ứng lan tỏa của FDI.